Usta są organem codziennie narażonym na kontakt z czynnikami chorobotwórczymi oraz podatnym na podrażnienia. Nic dziwnego, że zarówno dzieci, jak i dorośli doświadczają różnych chorób w obrębie błony śluzowej jamy ustnej. Jakie są ich objawy? Jak wygląda leczenie? Sprawdź.
Spis treści
Patologie błony śluzowej jamy ustnej – charakterystyczne objawy
Zmiany chorobowe, które powstają na błonie śluzowej jamy ustnej, mogą obejmować obszary warg, policzków, dna jamy ustnej, brzusznej powierzchni języka, gardła i podniebienia miękkiego [1].
Typowe dolegliwości doświadczane przez pacjentów z chorobami błony śluzowej jamy ustnej obejmują [2, 3]:
- dolegliwości bólowe o różnym stopniu nasilenia;
- pieczenie;
- suchość;
- zaczerwienienie;
- biały nalot na zmianach;
- pojawianie się grudek, pęcherzyków, pęcherzy, otarć;
- występowanie aft, nadżerek, owrzodzeń, pęknięć.
W przypadku chorób w jamie ustnej mogą również wystąpić nieprzyjemny zapach z ust oraz dyskomfort podczas mówienia, jedzenia lub picia [3].
Możliwe przyczyny chorób błon śluzowej jamy ustnej
Jama ustna jest narażona na ryzyko występowania infekcji wirusowych, bakteryjnych lub grzybiczych. Czynnikami, które prowadzą do rozwoju choroby błony śluzowej jamy ustnej, są m.in. [3]:
- choroby zębów i przyzębia;
- drobne urazy mechaniczne, termiczne lub chemiczne wewnątrz jamy ustnej;
- obniżona odporność organizmu,
- nadużywanie wysokoprocentowego alkoholu;
- palenie papierosów
- niedobór witamin,
- ciąża.
Jednak stan zapalny może być też zjawiskiem wtórnym, związanym z licznymi jednostkami chorobowymi [3]. Mogą to być następujące schorzenia [1]:
- autoimmunologiczne np. toczeń rumieniowaty układowy;
- hematologiczne np. białaczka;
- przewodu pokarmowego, np. choroba Leśniowskiego-Crohna;
- skóry np. pęcherzyca lub rumień wysiękowy wielopostaciowy;
- zakaźne, np. kiła lub gruźlica;
- zakażenie HIV lub AIDS;
- nowotwory.
Najczęstsze choroby błony śluzowej jamy ustnej
Spośród licznych schorzeń występujących w jamie ustnej można wyróżnić kilka najczęstszych jednostek chorobowych.
- Afty nawracające: związane z zaburzeniami odporności. Objawiają się powstawaniem pojedynczych lub mnogich nadżerek lub owrzodzeń na błonie śluzowej w jamie ustnej. Powodują ból i pieczenie [2].
- Grzybicze zapalenie jamy ustnej: wywołane zwykle przez grzyb Candida albicans. Typowe objawy to silne przekrwienie błony śluzowej, białawe naloty na jej powierzchni, ból i pieczenie [3].
- Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej: spowodowane wirusem Herpes simplex (HSV). Charakterystyczne dla tej choroby jest występowanie na granicy skóry i błony śluzowej pęcherzyków, które są wypełnione surowiczym płynem. Towarzyszy im ogólne złe samopoczucie chorego oraz ból i pieczenie zmian zapalnych [3].
- Wrzodziejące zapalenie błony śluzowej jamy ustnej: wynika z nadkażenia zapalenia wirusowego. Typowe objawy choroby to ból i pieczenie w jamie ustnej, zaczerwienienie i obrzęk błony śluzowej, owrzodzenia oraz nieprzyjemny zapach z ust [3].
Leczenie najczęstszych chorób błony śluzowej jamy ustnej
Choroby jamy ustnej wymagają leczenia. Przede wszystkim należy uwzględnić przyczynę dolegliwości. W przypadku infekcji grzybiczej konieczne jest stosowanie miejscowych leków przeciwgrzybiczych, a w zapaleniu wirusowym leków przeciwwirusowych. Leczenie przeciwbakteryjne w przypadku wrzodziejącego zapalenia polega na miejscowym stosowaniu antybiotyków [3].
W każdym przypadku stanu zapalnego w jamie ustnej warto sięgnąć również po miejscowe środki do smarowania zmian. W aptekach dostępne są preparaty na afty, nadżerki, owrzodzenia i zapalenia dziąseł, których składniki działają przeciwbólowo, przeciwzapalnie i odkażająco. Stosowanie takich wyrobów medycznych w postaci żelu lub aerozolu przyspiesza gojenie się zapalenia i uśmierza dolegliwości bólowe. Można również wykorzystać domowe sposoby, w tym płukanki z szałwii, rumianku lub wody z solą.
Ciężkie, trudne do wyleczenia, nasilające się lub nawracające postaci chorób w jamie ustnej wymagają konsultacji lekarskiej. Może zaistnieć konieczność wdrożenia terapii ogólnoustrojowej [1].
Artykuł powstał przy współpracy z Bausch + Lomb
Bibliografia:
[1] Darczuk D., Gałecka-Wanatowicz D., Problemy stomatologiczne w POZ. Trudno gojące się owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej, 2019 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/medycynarodzinna/praktyka-kliniczna/218014,owrzodzenia-blony-sluzowej-jamy-ustnej (dostęp: 08.02.2024)).
[2] Górska R., Nowak M., Wybrane zagadnienia z diagnostyki i leczenia chorób błony śluzowej jamy ustnej, Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, Tom 6, Nr 2 (2017), s. 14-22.
[3] Zagor M. i in., Ostre zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, 2018 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-jamy-ustnej-i-gardla/106153,ostre-zapalenie-blony-sluzowej-jamy-ustnej (dostęp: 08.02.2024)).
